کتاب‌های کودک، راهی برای تربیت فرزندان باهوش و خلاق

رپورتاژ :

بررسی تاثیر مفید کتاب کودک بر تقویت هوش و خلاقیت کودکان در سنین کودکی و اهمیت خرید کتاب برای کودکان

کودکان در سنین ابتدایی زندگی خود همه چیز را مانند آهنربا به خود جذب می‌کنند. پس چه بهتر که در مقابل این آهنربای انسانی دانش و اطلاعاتی مفید قرار دهیم. قرار گرفتن در معرض طیف گسترده‌ای از کتاب‌های کودکانه ادبی یا آموزشی مانند پلی آن‌ها را به موفقیت‌های نامحدود در زندگی متصل می‌کند. پلی که در مسیر آن، کودک مهارت‌های جدید یاد می‌گیرد، خلاقیتش توسعه پیدا می‌کند و به فردی باهوش و توانمند تبدیل می‌شود. هیچکس نمی‌تواند اهمیت کتاب کودک در چنین مسیری را نادیده بگیرد. به همین دلیل والدین و هر کسی که در تربیت کودکان نقشی را ایفا می‌کند، باید با اهمیت کتاب و تأثیر آن در تربیت فرزندان باهوش و خلاق آشنا باشد.

اهمیت کتاب‌های کودک در تربیت فرزندان باهوش و خلاق

کودکانی که والدین آن‌ها برایشان کتاب می‌خوانند، فعالیت‌های بیشتری در مغزشان رخ می‌دهد. آن‌ها به مرور درک بهتری از زبان پیدا می‌کنند و اولین ابزارهای آن‌ها برای رشد کلامی و سایر مهارت‌های فردی و اجتماعی شکل می‌گیرد. در ادامه به برخی از مزیت‌های خواندن کتاب و نقش آن در تربیت فرزندان باهوش و خلاق اشاره کرده‌ایم.

• رشد شناختی: خواندن کتاب به روش‌های مختلفی به رشد توانایی‌های شناختی کودکان کمک می‌کند. با خواندن انواع مختلف کتاب، کودکان یاد می‌گیرند که از مهارت‌های تفکر انتقادی برای تجزیه و تحلیل و تفسیر متن، شناسایی الگوها و حل مسائل استفاده کنند. آنها همچنین با پیش بینی و نتیجه‌گیری بر اساس اطلاعاتی که خوانده‌اند، در تصمیم‌گیری مهارت خوبی به دست می‌آورند. از طریق خواندن، ایده‌ها، مفاهیم و دیدگاه‌های جدیدی که به کودکان ارائه می‌شود، درک آن‌ها نسبت به جهان اطراف خود افزایش پیدا می‌کند.
• افزایش آگاهی شخصی: دانش ادبی کودک نباید به قصه‌های افسانه‌‌‌ای و تصویر سازی‌های کودکانه محدود شود. بلکه باید با کتاب‌های آموزشی و علمی نیز آشنایی کافی داشته باشد. به عنوان مثال خواندن یک کتاب پزشکی کودک را نسبت به بیماری‌های مختلف آگاه کرده و او را با راه‌های مقابله با آن آشنا می‌کند. کتاب‌های آموزشی می‌تواند مربوط به مهارت‌های اجتماعی یا فردی باشد. باید موضوعاتی را انتخاب کنید که کودک با خواندن آن، ویژگی‌ها و خصوصیات خود را بیشتر درک کند و بتواند با جهان پیرامون خود ارتباط بهتری داشته باشد.
• رشد زبان: کتاب‌های کودکانه آن‌ها را با کلمات جدید، دستور زبان و نحو آشنا می‌کند. با خواندن کتاب‌هایی با سبک‌ها و ژانرهای مختلف نوشتاری، کودکان یاد می‌گیرند که روش‌های مختلف بیان ایده‌ها را بشناسند و درک مطلب و مهارت‌های نوشتاری خود را بهبود بخشد. علاوه بر این، خواندن با صدای بلند با والدین یا معلم باعث بهبود تلفظ و بیان گفتاری کودک می‌شود. به عنوان مثال شعر خواندن یکی از بهترین تمرین‌هایی است که می‌توان در این زمینه انجام داد. زیرا شعرها علاوه بر اینکه نحوه خواندن آسان‌تری دارند، به دلیل داشتن آوا و موسیقی برای کودکان جذاب‌تر و سرگرم‌کننده‌تر هستند.
• تخیل و خلاقیت: کتاب‌ها کودکان را به سفرهای هیجان انگیز می‌برند و آن‌ها را با دنیاها، شخصیت‌ها و رویدادهای مختلف آشنا می‌کنند. زمانی که کودکان در معرض داستان‌های تخیلی قرار بگیرند، خلاقیت آن‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند. علاوه بر این، در معرض دیدگاه‌ها و تجربیات مختلف قرار گرفتن به کودکان کمک می‌کند همدل‌تر و آگا‌ه‌تر شوند.
• رشد عاطفی و اجتماعی: شخصیت‌ها و خطوط داستانی در کتاب‌های کودکان اغلب موقعیت‌های مرتبطی را ارائه می‌کنند که می‌تواند به کودکان کمک کند تا احساسات و تعاملات اجتماعی خود را درک کرده و آن‌ها را هدایت کنند. با تجربه چالش‌ها و پیروزی‌های شخصیت‌های داستانی، کودکان می‌توانند درس‌های ارزشمندی در مورد همدلی، احترام و مهربانی بیاموزند که در نهایت به بهبود مهارت‌های اجتماعی و هوش هیجانی ختم می‌شود.
• عملکرد تحصیلی: تحقیقات نشان داده است کودکانی که به طور منظم مطالعه می‌کنند عملکرد تحصیلی بهتری دارند. خواندن به بهبود درک، واژگان و مهارت‌های نوشتاری کودکان کمک می‌کند و موفقیت آن‌ها را در مدرسه و زندگی آسان‌تر می‌کند. علاوه بر این، کودکانی که به طور منظم مطالعه می‌کنند، مهارت‌های تمرکز و توجه بهتری دارند که در تمام جنبه‌های زندگی آ‌‌ن‌ها تأثیر مفیدی می‌گذارد. همچنین کتاب کار آموزشی نیز برای کودکان وجود دارد که کودک با انجام رنگ آمیزی، چیدمان اجسام و ... مهارت های ذهنی و کنترل دست و چشم خود را تقویت میکند.

عناصری که باید در کتاب‌های کودک بررسی شوند

همه ما می‌دانیم که هر کتابی برای کودکان مناسب نیست و کودکان نیز با یکدیگر متفاوت هستند. اما به طور کلی عناصر مختلفی وجود دارد که برای تأثیرگذار بودن کتاب، باید به آن‌ها توجه کنیم.

داستان جذاب و پویا

کودکان آستانه صبر پایینی دارند و به راحتی حواسشان پرت می‌شود. اگر کتابی که برای آن‌ها انتخاب می‌کنید، داستانی جذاب و پویا نداشته باشد، آن را تا انتها دنبال نخواهند کرد. کودکان تخیل فعالی دارند و می‌خواهند دنیای اطراف خود را تجسم کنند. هر چه جزئیات بیشتری در کتاب توضیح داده شود، کودک بهتر می‌تواند فضای داستان را تصور کند. استفاده از تصاویر کودکانه نیز برای کتاب‌های خردسالان و کودکان زیر ۷ سال بسیار موثر خواهد بود. کودکان عاشق داستان‌های غافلگیر کننده هستند. در حقیقت هر فردی فارغ از هر سنی به دنبال یک داستان پیچیده و جذاب کشیده خواهد شد. پس داستان باید کشش دنبال کردن داشته باشد و کودک بتواند با تمرکز و توجه کامل آن را دنبال کند.

شخصیت‌های قوی و همدلان

کودکان به دنبال شخصیت‌هایی هستند که بتوانند با آن‌ها ارتباط برقرار کنند. حتی اگر شخصیت‌ها خیالی باشد، باید ویژگی‌های مشترک و قابل درکی با کودکان داشته باشند. کتاب‌هایی که دارای قهرمان هستند، گزینه‌ای ایده‌آل برای کودک خواهند بود. زیرا کودک می‌تواند خود را به راحتی به جای قهرمان تصور کند. حال این شما هستید که به عنوان والدین تعیین می‌کنید، قهرمان کدام کتاب را انتخاب کنید!

زبان ساده و قابل درک

استفاده از زبان ساده و قابل فهم برای کتاب های کودکان بسیار مهم است؛ زیرا کودکان هنوز در حال رشد زبان و مهارت‌های خواندن خود هستند. درک کتابی که از واژگان پیچیده یا ساختار طولانی جمله استفاده می‌کند، ممکن است برای خوانندگان کم سن و سال دشوار باشد و حتی به ناامیدی و بی علاقگی آن‌ها منجر می‌شود. علاوه بر این، استفاده از زبان ساده به کودکان این امکان را می‌دهد که به جای تلاش برای فهم کلمات پیچیده و ناآشنا، روی داستان و معنای آن تمرکز کنند. در نتیجه زبان ساده باعث می‌شود که آن‌ها راحت‌تر با شخصیت‌ها و طرح داستان ارتباط برقرار کنند و احساس همزاد پنداری بیشتری با شخصیت‌های داستان داشته باشند.

تصاویر جذاب و متناسب با سن کودک

تصاویر جذاب و متناسب با سن در کتاب‌های کودک برای آن‌ها بسیار جذاب بوده و درک آن‌ها را نسبت به مفهوم داستان افزایش می‌دهد. به همین دلیل با خواندن مداوم کتاب‌های تصویری رشد شناختی و اجتماعی-عاطفی آن‌ها ارتقا پیدا می‌کند. تصاویر توجه کودکان را به خود جلب می‌کند و به آنها کمک می‌کند تا کلمات را با مفاهیم دنیای واقعی پیوند دهند. در عین حال تخیل و خلاقیت آن‌ها را نیز برانگیخته می‌کنند. قرار گرفتن در معرض فرهنگ‌ها و تجربیات مختلف از طریق تصاویر حس همدلی و درک کودک را تقویت کند. مهم‌تر از همه اینکه عشق آن‌ها به مطالعه و کتاب را افزایش داده و آن‌ها عضو همیشگی باشگاه کتاب‌خوان‌ها می‌شوند!

سخن پایانی

در این مطلب به تأثیر کتاب بر روی ذهن و خلاقیت کودکان اشاره کردیم و توضیح دادیم که چگونه کتاب‌ها می‌توانند در تربیت کودکان باهوش و خلاق نقش داشته باشند. همان‌طور که گفته شد، خواندن کتاب برای کودکان، رشد شناختی و اجتماعی آن‌ها را افزایش داده و عملکرد تحصیلی آن‌ها را نیز تقویت می‌کند. علاوه بر این، تأثیر بسزایی در پرورش خلاقیت آن‌ها داشته که این ویژگی در همه مراحل زندگی برای آن‌ها سودمند خواهد بود. توصیه می‌کنیم از همان سنین کودکی، فرزند خود را با دنیای کتاب‌ها آشنا کرده و آن‌ها را به خواندن انواع مختلف کتاب تشویق کنید.