تاریخچه زیبایی و لوازم آرایشی در ایران و جهان

رپورتاژ :

از زمان های قدیم، لوازم آرایشی برای افزایش زیبایی چهره بانوان استفاده می شد. به طور مثال، مصریان باستان را که در نظر بگیرید آن ها از سنگ معدن (سرب و مس) به عنوان میکاپ استفاده می کردند. زنان باستان برای برطرف کردن نیازی های ارایشی خود و یا (تهیه کردن لوازم آرایشی مورد نیاز) بسیار ابتکار به خرج می دادند. از میوه ها (توت های مشکی) برای تیره کردن لب ها و رنگ دادن به آن ها و از خاکستر کبریت سوخته برای تیره کردن پشت چشم ها به عنوان سایه چشم استفاده می کردند. امروزه، به هر شیوه ای و با هر برنامه ای، صنعت آرایش را توسعه دادیم و همانطور که می دانید تنوع زیادی بین لوازم آرایشی وجود دارد. از بزرگ و خوش فرم نشان دادن چشم ها به وسیله ی پالت های مختلف سایه چشم تا پنهان کردن جوش های ناخوشایند سطح پوست و منافذ باز نامطلوب گرفته؛ تا موارد اساسی تر و متنوع تر؛ که همه ی موارد با یک میکاپ فوق العاده به راحتی قابل دسترس است. تنوع لوازم آرایشی ما انسان ها امروزه طوری پیشرفت کرده است که حتی لوازم آرایشی vegan (کلمه vegan از کلمه ی لاتین vegetarian سرچشمه می گیرد؛ vegetarian هم به افرادی گفته می شود که هیچگونه محصولات حیوانی ای مصرف نمی کنند: یعنی افراد گیاه خوار؛ محصولات آرایشی vegan هم به محصولاتی گفته می شوند که در مواد تشکیل دهنده خود فاقد هرگونه مواد حیوانی هستند.) هم در بین لوازم آرایشی ها یافت می شود.

آرایش در عهد باستان روش های جالب آنها

شايد امروز بيشتر از هميشه به درك اين جمله رسيده ايم كه : زن موجود پيچيده‌ای است. جنگ های بسياری در طول تاريخ به خاطر زنان در گرفته و خون های بسياری ريخته شده. زن موجود پيچيده‌ای است و اين پيچيدگی باعث جذابيت او در نوع خود می باشد. اما در طول تاريخ خانم ها و يا بانوان به اين درك رسيده اند كه چگونه اين جذابيت را حفظ كرده و چگونه بر آن بيفزايند!! هر چقدر آنها زيباتر باشند جذابتر هستند و اين صلاح خوفناك ترين اسلحه ‌ايست كه آنها به آن دست يافته اند. يكی از وسايلی كه به جذابيت آنها می ‌افزايد "آرايش" آن هاست. اولين رژ لب ها حدود پنج هزارسال پيش در شهر قديمی ‌اور نزديك بابل درست شده بود. در مصر همسايه اور كلئوپاترا از هزاران لوازم طبيعي زيبايی استفاده می ‌كرده تا قدرت ارغوانی افسانه‌ای خود را حفظ كند. 

زنان تبسی (=Thebes منطقه ای در مصر باستان) به خوبي می ‌دانستند كه چگونه از رنگ ها و پودرهای طبيعی براي صورت، بدن و موهايشان استفاده كنند. ملكه‌ها و بانوان نجيب زاده مصری را با كوزه‌های مرمر سفيد، دفن می کردند كه محتوی لوسين ها و معجونهايی بود كه به تمام بدنشان می ماليدند. در گورهای اين زنان، جعبه وسايل آرايش، براي جهان پس از مرگشان قرار داده می شد كه حاوی مدادهای چشم، ريمل، موم زنبور و آينه‌هايی بود كه از مس بسيار صيقل يافته درست شده بود و دسته‌هايی از عاج حكاكی شده داشت. در مقايسه با ساير فرهنگ های آن زمان، مصری ها بسيار به ظاهر خود می رسيدند و بدان می‌ باليدند. پس جاي تعجب نيست اگر نقشهای ترسيمی ‌از آن دوران كه در مقبره‌های متعلق به پنج هزار سال پيش از ميلاد مسيح، يافت شده كاربرد وسيع لوازم آرايش چشم و ابرو را نشان می ‌دهد. جاي شگفتي است كه بازمانده‌های لوازم آرايش چشم كه در اهرام ثلاثه يافت شده حاكی از آن است كه اين لوازم را از مواد سختي نظير سولفيد سرب و زغال درست مي كرده اند كه ممكن بود چشمها را ناراحت و ملتهب كند. مواد آرايشي صورت به رنگ قهوه ای متمايل به قرمز حاوی خاك رسی بود كه درصد بالايی آهن داشت و به صورت مصريان رنگ خاصی می داد و حتي دوای ضد چين و چروك نيز وجود داشت كه از گاو وحشي و تخم شترمرغ درست شده بود! خوشبختانه اين داروهای طبيعي در طول زمان به دست فراموشی سپرده شده اند، اما ساير ابداعات مصری ها تا امروز باقي مانده اند. بيشترين امتياز اختراع اولين لوازم آرايش و زيبايي را مي‌توان به مصريان قديم داد. آنها علاقه خاصي به خوشبو كننده‌هاق بسيار معطر داشتند، لوازمی ‌قديمی ‌مانند ظرفهای حاوي عطرهای بسيار گرانبها و اسانسهای روغنی براي خوشبو كردن صاحبانشان در "زندگي پس از مرگ" در اهرام پيدا شده است.

همان طور كه در جعبه لوازم آرايش توتو Thuthe زن یک نجيب زاده، كه در موزه بريتانيا نگهداري مي‌ شود ديده ايم، آرايش شب نياز به وقت بسيار داشت. وسايلي كه در اين جعبه مي‌ يابيم عبارتند از: كفش هاي راحتي (صندل)، بالش كوچكي براي قراردادن بازوان (به منظور استراحت، زيرا آرايش كردن بسيار وقت مي‌گرفت) سنگ پا براي نرم كردن پوست و زدودن موهاي بدن، مدادهاي چشم از جنس چوب و عاج كه با پودرهاي رنگي استفاده مي ‌شد، يك ظرف برنزی براي تركيب رنگ ها و سه كوزه برای كرمهای صورت.

يونانيان قديم نيز چيزهايي درباره آرايش می دانستند، گرچه ريمل آن ها تركيبی از صمغ و دوده بود كمی‌ خشن به نظر مي رسيد. زنان يونانی گونه‌ هايشان را با خميرهاي گياهي كه از ميوه توت و دانه های له و خرد شده درست شده بود رنگ مي كردند تا به آن ها رنگ درخشان و سالمي ‌دهند. همچنين عادت خطرناكتري را رواج دادند و آن استفاده از سرب سفيد و جيوه براي پوست صورتشان بود تا رنگ صورتشان مانند گچ سفيد به نظر رسد. اما اين مسئله براي آنها ناشناخته بود كه فلزهاي سنگيني مانند اين ها از طريق پوست جذب مي ‌شود و منجر به مرگ زودرسشان مي‌ گردد. اين عادت تاسف انگيز تا قرون متمادي به طول انجاميد. جالينوس، پزشك يوناني، اين مسئله را تشخيص داد و نوشت: "چهره زناني كه اغلب صورتشان را با جيوه رنگ مي‌ كنند، با وجود سن كم مانند صورت ميمون پير و چروكيده مي‌شود." شهرت جالينوس هم به دليل مهارت فوق العاده اش در پزشكي بوده و هم به خاطر اينكه براي اولين بار كرم سردي از موم زنبور، روغن زيتون و گلاب درست كرده، وي همچنين مشاهده كرد كه حلزون هاي باغي خوب له شده، مرطوب كننده بسيار موثري هستند و براي چند قرن اين موجودات را در لوازم آرايشي بكار مي‌ برند.

کشف قدیمی ترین لوازم آرایش جهان

امروزه یکی از اجزا جدایی ناپذیر زندگی بسیاری از خانم ها، محصولات مختلف لوازم آرایشی و همچنین خدمات مراقبت و زیبایی از پوستشان است. در حال حاضر آن قدر این صنعت پیشرفت کرده است که برای هر سلیقه ای، هر مشکل و یا هر مورد دیگری که خانم ها بخواهند، لوازم و محصولات مختلف در دسترس است اما آیا تا به حال شده است که به این فکر کنید که لوازم آرایش برای اولین بار توسط چه کسی و در کجا به وجود آمد؟ با این که پاسخ این سوال در هاله ای از ابهام است اما قدیمی ترین لوازم آرایش جهان در شهر باستانی جریکو کشف شده است.

در تشریح این خبر آمده است که دانشمندان توانسته اند تا برای اولین بار قدیمی ترین لوازم آرایشی جهان را کشف نمایند. این لوازم آرایشی که در شهر باستانی جریکو کشف شده است، نزدیک به بیش از ۵ هزار سال قدمت دارد. دانشمندان ایتالیایی در طی حفاری های تله سلطان در این شهر باستانی توانستند تا بقایای قابل توجهی از لوازم و ادوات آرایشی ۵ هزار ساله ای را پیدا نمایند. در طی جریان اکتشافی که در این محوطه ی باستانی توسط دانشمندان و باستان شناسان ایتالیایی صورت گرفت، باستان‌ شناسان داخل یکی از ظرف های صدفی‌ کشف‌ شده توانستند تا ماده ی سیاهی را کشف کنند که به احتمال بسیار زیادی لوازم آرایش چشمی همچون سرمه و خط چشم بوده است.

آرایش و زیبایی در مصر قدیم

تاریخ شروع آرایش كلا به مصریان قدیم می رسد. آن ها برای مراسم مذهبی از عطریات و مواد آرایشی استفاده می كردند و حمام های مخصوص برای خوشبو كردن پوست بدن می گرفتند، به نظافت و پاكیزگی اهمیت می دادند و بعد از حمام از مواد خوشبو كننده و روغنی برای نرم نگه داشتن پوستشان استفاده می كردند.

لوازم آرایشی در زمان های قدیم

شانه و آیینه به عنوان اولین لوازم آرایشی مورد علاقه همه خانم ها و آقایان بود. كلئوپاترا، ملكه مصر، مواد آرایش و عطر را عاشقانه برای پوست و مو و بدن خود استفاده می كرده است. اگر ما پیشرفت و تغییرات در مد و زیبایی را از زمان اجدادمان تا حالا دنبال كنیم، شاید به تمام آن تغییرات پی می بریم. آثار به جا مانده از اجداد به ما نشان می دهد كه مواد رنگی برای رنگ كردن مو، ناخن و پوست به کار می رفته و خالكوبی نیز در آن زمان وجود داشته و مرسوم بوده است. ترجمه پزشکی

مواد تهیه شده برای لوازم آرایشی

مواد رنگی و آرایش از ریشه درختان و برگ مواد گیاهی معدنی تهیه می گردید. مثلا پودر به نام كوهل شبیه سرمه در زمان مصریان قدیم برای شفاف تر و بزرگتر نشان دادن چشم ها مصرف می شد. دوده چراغ را به ابرو می زدند و از اكسید آهن برای تهیه سرخاب جهت آرایش صورت استفاده می كردند. یونانیها از سال 460 میلادی با علاقه فراوان عطریات و مواد آرایشی می ساختند و برای مراسم مذهبی و استفاده شخصی و حتی گاهی به عنوان دارو استفاده می كردند. خانم های یونانی از موادی به نام ورمیلیون برای آرایش صورت استفاده می كردند كه به رنگ قرمز روشن بود و از تركیب نمك های جیوه در ساخت آن استفاده می شد. خانم های رومی مخلوطی از گچ و سرب را به صورت می زدند تا آن را سفیدتر كنند، همچنین با رنگ های گیاهی گونه ها و لب هایشان را سرخ می كردند و از مخلوط ذرت، شیر و آرد ماسك هایی برای صورت تهیه می كردند كه آن را با كره نیز مخلوط  می نمودند.

تاریخچه آرایش و زیبایی در ایران

ایرانیان نیز همان گونه كه تاریخ و شواهد نشان میدهد، پیرو مد و آراستگی مو و صورت و لباس بودند.

تاریخچه مشخصی از آرایش زنانه ایران قدیم و باستان وجود ندارد ولی از اشعار شاعران قدیم میتوان فهمید ایرانیان هم دست کمی از مصریان نداشتند.

پیشینه آرایش زن در ایران به دوران فرانک مادر فريدون (دوران مادر سالاری) که در شاهنامه آورده شده است بازمیگردد!

حتما تا به حال جمله یا مثال به گوشتان خورده است که «فلانی هفت قلم آرایش کرده».

اما آیا میدانید ریشه این جمله از کجاست؟

گویند که آرایش زنان در ایران باستان بر هفت خط بوده است و منظور از هفت قلم آرایش هم اشاره به این موضوع داشته است و به اینصورت بوده: حنا - بند - وسمه - سرمه - سرخاب - سفیدآب - خال