10 نکته برای اینکه والدینِ خوبی برای کودک‌مان باشیم

چطور می‌توانیم مادر و پدر خوبی باشیم؟

فکر می‌کنید چه چیزی باعث می‌شود والدین خوبی شویم؟
یک مامان یا بابای خوب، همیشه در تلاش است تا بهترین تصمیم ها را برای فرزندش بگیرد.
یک مامان بابای خوب، کامل نیست؛ هیچکس کامل نیست. هیچ والدینی کامل نیستند؛ و البته هیچ فرزندی هم کامل نیست ... توجه به این ها به ما کمک می کند تا انتظارات درستی از خودمان و بقیه داشته باشیم.
اما این به این معنی نیست که ما برای والدینی خوب بودن نباید تلاش کنیم. انتخاب استانداردهای سطح بالا برای خودمان و کودکان‌مان، و سپس تلاش برای رسیدن به آنها، مسیرِ درست است.

والدین بودن آسان نیست، و والدینِ خوب بودن، کارِ سختی است!

در این نوشته 10 نکته مهم را بررسی می‌کنیم که به بهبود مهارت های والدینی مان کمک می کنند. بیشتر آنها سریع یا آسان نیستند و احتمالا کسی نمی تواند همه آنها را همزمان انجام دهد.
اگر بتوانید حتی گاهی اوقات روی این نکات کار کنید، شروع به حرکت در مسیرِ درست کرده اید.

10 نکته برای بهبود مهارت‌های والدینی

#یک : عاشق کودک باشیم و آن را در عمل به او نشان دهیم

عشق خود را نشان دهید.
عشق به فرزند بسیار ارزشمند است. البته خودِ این عشق نمی تواند باعث «لوس» شدن او شود. مگر اینکه تصمیم بگیرید در سایه این عشق اجازه دهید چیزهایی مثل : پرخوری، آسان گیری افراطی، توقعات بی‌جا و مراقبت بیش از حد، اتفاق بیفتد. وقتی اینها جای عشق شما را بگیرند، یک فرزندِ لوس خواهید داشت.
عشق به فرزند می تواند به سادگیِ در آغوش گرفتنش باشد و یا زمان گذاشتن برای آنها و گوش دادنِ جدی به مشکلات و نگرانی های آن‌ها.
این رفتارها باعث آزاد شدن هورمون‌های شادی آوری مثل اکسی توسین می شود که می توانند برایتان آرامش و احساسات مثبت ایجاد کنند؛ و البته این به کودک کمک می کند، انعطاف پذیرتر باشد و قطعا روابطِ بهتری با همدیگر خواهید داشت!

#دو : الگوی خوبی برای کودکان باشیم

به کودکِ خود نگویید که چه کار کند. به آنها نشان دهید!
ما انسان ها موجودات خاصی هستیم، چون می توانیم با تقلید کردن یاد بگیریم. ما برنامه ریزی شده ایم تا با کپی کردنِ رفتارِ دیگران، آنها را درک کنیم و بخشی از وجودمان بشوند!
به خصوص کودکان، به همه‌ی رفتارهای والدین شان با دقت نگاه می کنند. پس همان شخصیتی باشید که می خواهید فرزندتان بشود. به کودک تان احترام بگذارید، نگرش و رفتارِ مثبت داشته باشید، با احساسات کودک تان همدلی کنید؛ تا او نیز همین‌طور رفتار کند.

#سه : تکیه گاه کودک باشیم

اجازه دهید کودک بداند شما همیشه آماده دریافت پیام‌هایش هستید و نسبت به نیازهای او پاسخگویید. کودک تان را به عنوان یک شخصیت مستقل، بپذیرید و حمایت کنید. تکیه گاهی گرم برای کودک تان باشید.
کودکانی که والدینی مسئولیت‌پذیر دارند، توانایی بیشتری برای توسعه مهارت های احساسی، اجتماعی و سلامتِ روانی خواهند داشت.

#چهار : صحبت کردن با کودک و کمک به تکامل ذهن و فکرش

بیشتر مردم اهمیتِ ارتباطات را می دانند. با کودک خود صحبت کنید و البته به دقت به آنها گوش بدهید. با باز نگهداشتنِ مسیرِ ارتباطی با کودک، روابط بهتری با هم خواهید داشت و او هر زمان که مشکلی داشته باشد پیش شما خواهد آمد.
اما دلیل دیگری هم برای ارتباطات هست : برای تکاملِ ذهنی به او کمک می کنید.
همانطور که قسمت های مختلف بدن با هماهنگی با همدیگر کار می کنند، بخش های مختلفِ ذهن هم به هماهنگی نیاز دارند تا یکپارچه عمل کنند. و این به معنایِ خشمِ کمتر، رفتارهای مشارکتی و همدلیِ بیشتر است.
برای این هدف، در مواقعِ سخت، صحبت کنید. از کودکتان بپرسید چه اتفاقی افتاده و احساسِ او چیست. لازم نیست راه حل ارائه کنید.
برای والدینِ خوبی بودن نیازی نیست جواب همه سوالات را بدانید. فقط به صحبت‌شان گوش کنید و سوال هایی بپرسید تا مسئله را شفاف تر کند. اینطوری کمک می کنید تا او خاطرات و تجربیاتش را بهتر درک کند.

#پنج : مثبت اندیش و مهربان بودن را تمرین کنیم

هر نوزاد با حدود صد میلیارد سلول در مغز (نورون) متولد می‌شود که ارتباطِ اندکی با هم دارند. این ارتباط بین نورون ها، رفتارها و شخصیت ما را تعیین می کنند. این ارتباط ها را در طول زندگی مان بر اساس تجربه ها، می سازیم.
با دادن تجربه های مثبت به کودک، کمک می کنیم تا او خودش توانایی کسب تجربه های مثبتِ بیشتر و ارائه تجربه های مثبت به دیگران را داشته باشد.
اما با تجربه های منفیِ فراوان، این کودک در آینده، توانایی های ضروری برای شکوفایی را نخواهد داشت.
با او شعر و آهنگ بخوانید و برقصید، در کنارش بِدَوید. با هم پارک بروید. با کودک خود بخندید. با نگرش مثبت، مسائل را با همدیگر حل کنید و از گلوگاه های احساسی عبور کنید.
این تجربه های مثبت نه تنها لینک‌های خوب بین سلول‎های مغز کودک تان ایجاد می کند، همچنین خاطراتِ زیبایی را شکل می‌دهد که او در طولِ زندگی اش از شما به خاطر خواهد داشت.
وقتی موضوع «تربیت» پیش می آید به نظر می رسد که مثبت بودن سخت‌تر باشد. اما می توانید «تربیت مثبت» را تمرین کنید و از مسیرِ تنبیه دور شوید.
والدین بودن یعنی شما باید به فرزندانتان یاد بدهید چه چیزی درست و چه چیزی نادرست است. مشخص کردن مرزها و ثابت قدم ماندن، کلیدِ تربیتِ خوب است. برای اجرای قوانین، همزمان مهربان و استوار باشید. به دلایلِ پشت پرده در رفتارهای کودک تمرکز کنید.
یادمان باشد، مشکلات، فرصت یادگیری برای آینده هستند نه بهانه ای برای تنبیه بابتِ اتفاقات گذشته.

#شش : کودکی خودمان را مرور کنیم

بیشتر مردم می خواهند والدینی متفاوت از والدینِ خودشان باشند! حتی آنها که کودکیِ خوب و شادی داشته اند می خواهند در بعضی از جنبه های تربیتی، متفاوت از آن چیزی باشند که والدین شان بوده اند.
اما بیشتر مواقع، همین که دهان خود را باز می‌کنیم، دقیقا مثل والدین مان حرف میزنیم.
مرور کودکی مان، کمک می‌کند تا بهتر بفهمیم چگونه والدینی هستیم. به آنچه که دوست دارید نسبت به کودکی خودتان تغییر دهید و آنچه که در واقعیت انجام می دهید، دقت کنید.
فراموش نکنید، این بهبودها، سخت هستند و موفقیت در اولین تلاش اتفاق نخواهد افتاد. به تلاش فراوانی نیاز دارید.

#هفت : به خوشحالی خودمان توجه کنیم

افراد بیشتر اوقات، با تولد کودک، سلامتی خودشان و یا روابط زناشویی شان را در اولویت های پایین تری قرار می دهند. اگر به این ها توجه نکنید، به زودی تبدیل به مشکلاتِ بزرگی خواهند شد.
مراقبت از جسم و ذهن خود را فراموش نکنید. زمانی برای تقویت و بهبود روابط‌ با همسرتان اختصاص دهید. اگر در این دو زمینه مشکلی داشته باشید، فرزند شما هم عذاب خواهد کشید.

#هشت : تنبیه بدنی ممنوع

تنبیه بدنی شاید گاهی برای بعضی والدین، آرامشی کوتاه مدت ایجاد کند. اما این روش، درست و غلط را به کودک یاد نمی دهد. این فقط باعث می شود کودک از عواقب بیرونی، بترسد. همچنین کودک یاد میگیرد تا مراقب لو رفتن و گیرافتادن باشد.
تنبیه بدنی باعث می‌شود کودک یاد بگیرد که می تواند مسائل را با خشونت حل کند. کودکانی که کتک می خورند، تمایل بیشتری به درگیری با بقیه کودکان، و همچنین قلدری و پرخاشگری فیزیکی و کلامی در حلِ اختلافات شان دارند. در زندگی آینده شان هم با احتمال بیشتری تمایل به بزهکاری، جامعه گریزی، روابط والدین-فرزندیِ ضعیف، مشکلات روحی روانی و نیز قربانی شدن دارند.
مجموعه ای از روش‌های جایگزین برای تنبیه فیزیکی وجود دارد که کارایی آنها نیز اثبات شده اند. مثل روش «تربیت مثبت» و «تقویت مثبت».

#نُه : هدف از والدین بودن مان را فراموش نکنیم

هدف شما از بزرگ کردن بچه چیست؟
حتما شما هم مثلِ بیشترِ پدر مادرها، می خواهید بچه تان خوب درس بخواند، سازنده، مسئولیت پذیر و مستقل باشد، از روابط خوبش با شما و دیگران لذت ببرد، مهربان باشد و یک زندگیِ شاد و سالم و ارزشمند داشته باشد.
اما چقدر روی این اهداف زمان می گذارید؟
حتما شما هم مثل بیشترِ پدر مادرها، بیشتر اوقات سعی می‌کنید فقط از روزها گذر کنید. مثل آنچه که دکتر سیگل نویسنده کتاب «کودکِ کامل-مغز» می گوید : "بیشتر اوقات به جای کمک به کودک برای پیشرفت، فقط برای زنده ماندن تلاش می کنید".
برای اینکه زندگی چیزی بیش از زنده ماندن است؛ دفعه بعد که عصبانی یا ناامید شدید، یک قدم عقب بروید. فکر کنید این عصبانیت یا ناامیدی چه کار مفیدی برای زندگی شما و فرزندتان خواهد کرد؟ در عوض آن، راه هایی پیدا کنید تا این تجربه‌ی منفی را به یک فرصتِ یادگیری تبدیل کنید. حتی موقعیت‌های به شدت دشوار را می توانید به فرصت های ارزشمندِ ذهن-ساز تبدیل کنید.
انجام این کار نه تنها کمک می کند ذهنی سالم داشته باشید، به یک هدف دیگر والدین بودن هم کمک می کند : ایجاد روابط خوب با کودک.

#دَه : از دستاوردهای علمی در زمینه روانشناسی استفاده کنیم

تحقیقات علمی فقط برای اخبارِ علمی شبکه 4 نیست! می توانیم از آنچه که قبلا بصورت علمی مطالعه شده است استفاده کنیم. والدین بودن یکی از مهمترین موضوعاتی است که در رشته روانشناسی روی آن مطالعه می‌شود.
بسیاری از روش ها و عادت های تربیتی و والدینی، توسط محققان بررسی و مطالعه شده است که برخی تایید و برخی رد شده اند. برای پدر مادر خوب بودن، باید آماده مطالعه و کشف مطالب مفید در این زمینه هم باشیم.
البته که انسان ها متفاوت هستند و نتایج هر مطالعه علمی نمی تواند برای همه افراد، صحیح باشد. مهم این است که در این مسیر آماده مطالعه و یادگیری باشیم. برای مثال به جای تنبیهِ فیزیکی، روش‌های تربیتی بهتری هست. می توانید از روش های تربیتیِ غیرِ تنبیهی، که بیشتر مناسب کودکتان باشد استفاده کنید.
به جای آزمون و خطاهای فراوان و هزینه‌‎های ناخواسته عاطفی و روانی، می توانید بر دستاوردهای علمی تکیه کنید.
دکتر دنیل سیگل کتاب‌های ارزشمندی در این موضوع دارد. یکی از کتاب های ایشان No Drama Discipline که توسط «امیر علی محمودی» با عنوان «تربیت آسان» به فارسی ترجمه شده است می تواند در این زمینه مفید باشد.

فهرست کتاب های ایشان در آدینه بوک و کتابراه

جمع بندی

خبر خوب این است که با اینکه والدین بودن کار سختی است، اما بسیار لذتبخش هم هست. خبر بد اینکه پاداشِ این کار معمولا با فاصله زمانی از تلاش های شما، ظاهر خواهد شد. اما اگر تمام تلاش خود را کرده باشید، در نهایت بی تردید پاداش های خود را خواهید گرفت. حواسمان باشد که برای آنها الگو، عاشق، تکیه گاه و مثبت اندیش باشیم. صحبت با کودک، سلامتی و خوشحالی خودمان، و مطالعه را فراموش نکنیم. با مرور کودکی مان، سعی کنیم مادر و پدر بهتری شویم و مراقب تنبیه‌های نامناسب باشیم.