عوارض داروی خواب آور برای کودکان؛ ۶ نکته طلایی که باید بدانید

رپورتاژ :

سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) مصرف داروهای خواب آور را برای کودکان زیر ۱۶ سال توصیه نمی‌کند. پزشکان به عدم مصرف این داروها برای کودکان زیر ۵ سال تأکید بیشتری دارند. مهم‌ترین عوارض جانبی مصرف این دسته از داروها برای کودکان شامل موارد زیر است:

• احساس خواب‌آلودگی در طول روز و برهم خوردن الگوی خواب شبانه
• بداخلاقی و بی‌قراری
• سردرد و سرگیجه
• اختلال در رشد و نمو کودک
• شب ادراری
• وابستگی به دارو

پزشکان حتی توضیح می‌دهند که مصرف داروهای گیاهی خواب‌آور یا مکمل‌های ملاتونین که بدون نسخه در دسترس هستند هم ممکن است برای کودکان عوارضی به دنبال داشته باشد. پس هر داروی خواب‌آوری که برای کودک مصرف می‌کنید، باید تحت نظر پزشک باشد. در ادامه این گزارش توضیح می‌دهیم کودکان چه زمانی به داروی خواب‌آور نیاز دارند. همچنین توضیحات کامل‌تری درباره عوارض داروی خواب آور برای کودکان ارائه می‌دهیم و درباره راهکارهای جایگزین برای تنظیم خواب کودک صحبت می‌کنیم.

برای اطلاعات و آموزش بیشتر پیشنهاد میکنم دوره فرزند پروری سایت درنا شریفی رو هم بررسی بفرمایید.

Short-term side effects may include headaches, agitation, bedwetting, dizziness, and daytime sleepiness. Long-term, melatonin use may trigger early puberty.

ترجمه: عوارض جانبی کوتاه مدت مصرف قرص خواب برای کودکان ممکن است شامل سردرد، بی قراری، شب ادراری، سرگیجه و خواب آلودگی در طول روز باشد. همینطور بدانید که مصرف طولانی مدت ملاتونین ممکن است باعث بلوغ زودرس شود.

منبع: sleepfoundation

چه زمانی کودکان به مصرف داروهای خواب آور نیاز دارند؟

ملاتونین هورمون خواب‌آوری است که بدن به‌صورت خودکار ترشح آن را با تاریک شدن هوا آغاز می‌کند. داروهای خواب‌آور کودکان حاوی ملاتونین هستند و به شکل‌های مختلف در بازار موجودند. شربت خواب‌آور متداول‌ترین شکل مکمل ملاتونین برای کودکان است. دور مصرف مکمل ملاتونین حتما باید با دستور پزشک باشد.

پزشکان معمولا پیش از تجویز داروی خواب برای کودکان، راهکارهای دیگر را برای برطرف کردن مشکلات خواب آن‌ها امتحان می‌کنند. در صورتی که مشکلات خواب کودک با راهکارهای بدون دارو حل نشود، به‌سراغ تجویز داروی خواب‌آور برای کودکان می‌روند.

پزشکان معمولا برای کودکانی که در یکی از گروه‌های زیر قرار دارند، داروی خواب‌آور تجویز می‌کنند:

• اوتیسم
• اختلال بیش‌فعالی (ADHD)
• فلج مغزی
• نابینایی یا مشکلات بینایی شدید
• مشکل در به خواب رفتن در شب و بیدار شدن در صبح

بعضی از والدین برای بهبود مشکلات خواب به فرزندانشان داروهای خواب‌آور گیاهی می‌دهند؛ طب سنتی دمنوش‌هایی مثل بابونه یا گل‌گاوزبان را برای بهبود کیفیت خواب توصیه می‌کند. این داروها ممکن است کمی آرام‌بخش باشند، اما هنوز مطالعه‌ یا تحقیقی، تأثیر آن‌ها روی خواب‌آوری را اثبات نکرده است. از طرف دیگر، حتی مصرف داروهای خواب‌آور گیاهی هم ممکن است برای کودکان عوارضی به همراه داشته باشد. پس حتی اگر می‌خواهید با دمنوش کیفیت خواب فرزندتان را افزایش دهید، حتما با پزشک مشورت داشته باشید.

انواع داروهای خواب کودکان

داروهای خواب‌آوری که برای کودکان مصرف می‌شوند، تنوع بسیاری دارند. بعضی از آن‌ها مکمل‌هایی هستند که بدون نسخه هم در دسترسند و بعضی دیگر تنها با نسخه پزشک ارائه می‌شوند. در ادامه به داروهای خواب آوری که برای کودکان تجویز می‌شوند، اشاره می‌کنیم:

• مکمل‌های ملاتونین: سازمان غذا و دارو این مکمل‌ها را در دسته داروها قرار نمی‌دهد. به همین خاطر بدون نسخه هم در دسترس است.
• آنتی‌هیستامین‌ها: شربت‌های ضد حساسیت معمولا خواب‌آور هستند. دیفن‌هیدرامین و هیدروکسی‌زین یا پرومتازین متداول‌ترین شربت‌های خواب‌آوری هستند که پزشکان برای کودکان تجویز می‌کنند.
• داروهای آرام‌بخش: این داروها در موارد نادر و در صورت وجود مشکلات جدی برای کودکان تجویز می‌شوند.

تفاوتی ندارد که داروهای خواب کودک شما بدون نسخه هستند یا با نسخه تجویز می‌شوند. در هر صورت شما باید با پزشک برای دوز مصرف و بازه مصرف داروی خواب آور کودک مشورت داشته باشید؛ در غیر این صورت احتمال بروز عوارض غیرمنتظره و خطرناک افزایش پیدا می‌کند.

عوارض داروهای خواب آور برای کودکان

سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) توصیه می‌کند که افراد زیر ۱۶ سال هیچ داروی خواب‌آوری مصرف نکنند. پزشکان برای مصرف داروی خواب برای کودکان زیر ۵ سال منع جدی در نظر می‌گیرند و تنها در موارد نادر داروهای خواب را برای کودکان کم‌سن تجویز می‌کنند. این محدودیت‌ها نشان از عوارض بسیار داروهای خواب روی کودکان دارد.

در ادامه به تعدادی از مهم‌ترین عوارض جانبی داروهای خواب آور روی کودکان اشاره می‌کنیم:

• بداخلاقی و بی‌قراری
• بیش‌فعالی
• خواب‌آلودگی در طول روز و تغییر الگوی خواب
• وابستگی بیش از حد به دارو و ناتوانی در خوابیدن بدون دارو
• اختلال در روند رشد و نمو بدن، مغز و سیستم عصبی
• سردرد و سرگیجه
• شب ادراری
• بلوغ زودرس (این عارضه در صورتی ایجاد می‌شود که مصرف مکمل‌های ملاتونین برای مدت طولانی ادامه داشته باشد)
• احتمال تداخل دارویی با سایر داروهایی که کودک مصرف می‌کند
• تشنج

حتی اگر پزشک برای فرزندتان داروی خواب آور تجویز کند، احتمالا تجویزی با دوز پایین و برای مدت محدود خواهد داشت. استفاده طولانی‌مدت از این داروها وابستگی می‌آورد و کودک دیگر بدون آن‌ها نمی‌تواند بخوابد. همچنین بعد از مدتی بدن نسبت به دوزهای پایین مقاومت می‌کند و برای خوابیدن به دوزها قوی‌تر دارو نیاز خواهد داشت. دوزهای قوی‌تر عوارض جانبی شدیدتری به‌دنبال دارند.

راهکارهای جایگزین داروهای خواب آور

بهترین روش برای حل مشکلات خواب کودکان این است که از متدهای رفتاری و محیطی برای بهبود الگوی خواب آن‌ها استفاده کنید. نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که الگوی خواب افراد مختلف باهم متفاوت است. پس ابتدا الگوی خواب فرزندتان را پیدا کنید و تشخیص دهید با چند ساعت خوابیدن در طول شبانه‌روز، بیشترین انرژی را دارد. سپس این الگو را به یک روتین تبدیل کنید.

در ادامه راهکارهایی برای افزایش کیفیت و تنظیم خواب کودک بدون نیاز به مصرف دارو ارائه می‌دهیم.

• یک لباس خواب مناسب برای کودک خود انتخاب کنید.
• استفاده از وسایل الکترونیکی را قبل از خواب حذف کنید.
• نور را خانه را کم کنید.
• از بازی‌های فکری که ریتم آرامی دارند استفاده کنید.
• معجزه نوازش را فراموش نکنید.
• قصه‌های کوتاه و ساده را حتما امتحان کنید.
• در مورد روتین خواب با فرزندتان مشورت داشته باشید.
• خواب روزانه را حذف کنید.
• قبل از خواب راجع به موضوع‌های جدید و چالش برانگیز صحبت نکنید.
• شام سبک آماده کنید.
• به کودک خوراکی کافئین‌دار مانند شکلات ندهید.
• کودک را در زمان مشخص بخوابانید و در زمان مشخص از خواب بیدار کنید. حتی آخر هفته‌ها هم این برنامه را تغییر ندهید.
• به کودک اجازه ندهید در تخت خوابش بازی کند یا غذا بخورد؛ تخت خواب او فقط باید برای خوابیدن باشد.
• به کودک یاد بدهید اگر خوابش نبرد، از تخت بلند شود و خودش را با کارهایی که به او آرامش می‌دهد، سرگرم کند تا دوباره خوابش بگیرد.

آیا جدا کردن جای خواب کودک روی اختلال خواب او تأثیر دارد؟

کودکان از سن ۸ ماهگی تا ۱۸ ماهگی بخاطر اضطراب جدایی، بیشترین وابستگی را به والدینشان دارند. این اضطراب حتی ممکن است تا سه سالگی هم ادامه داشته باشد. پس بهتر است اگر در این سن اگر فرزندتان آمادگی لازم برای جدا شدن اتاق خوابش را ندارد، در برابر او مقاومت نکنید. اصرار بی‌جا به جدا شدن، زمانی که کودک با اضطراب جدایی درگیر است، اضطراب او را افزایش می‌دهد و ممکن است باعث بروز اختلالات خواب شود؛ تاجایی که کودک به مصرف داروی خواب آور نیاز داشته باشید. بهترین سن برای جدا کردن اتاق خواب کودک بین ۳ تا ۶ سالگی است و باید به روش درست انجام شود تا کودک با آرامش بتواند در اتاق خودش به تنهایی بخوابد.