مشاوره خانواده چه مراحلی دارد؟

رپورتاژ :

هیچ فرد متأهلی نمی تواند مدعی شود که زندگی مشترکش عاری از هرگونه مشکل است؛ اما مهم این است که فرد آگاه باشد که در صورت بروز مشکل، چه کاری باید انجام دهد و چگونه بهترین تصمیم را برای کاهش یا حل ناملایمات بوجود آمده بگیرد و از خود و خانواده اش حمایت کند. وقتی صحبت از لزوم مراجعه به مشاوره خانواده می شود، منظور این نیست که افراد حتماً باید از مشاوره بهره بگیرند تا مشکلاتشان را حل کنند؛ بلکه مقصود این است که وجود یک مشاور خانواده تحصیل کرده، باتجربه و بی طرف در کنار خانواده، می تواند تا حد زیادی روند حل مشکلات را تسریع کند و به افراد را یاری رساند تا با بهره گیری از روش های ثابت شده علمی، کیفیت روابط زناشویی خود را بالا ببرند و متعاقب آن زندگی آرام و شادتری داشته باشند. مشاوران خانواده علاوه بر حل مسائل بین زوجین، می توانند درخصوص روابط و مناسبات حاکم بر خانواده به افراد مشاوره دهند که به این روش، خانواده درمانی می گویند. هدف مشاور در خانواده درمانی، شناسایی، بررسی و حل مشکلات موجود در بین اعضای یک خانوده است. مشاور با بهره گیری از تکنیک های آکادمیک به بررسی و تحلیل نقش و وظایف اعضا و ساختار خانواده می پردازد و برای رفع مشکلات موجود، راهکار ارائه می دهد.

مراحل انجام مشاوره خانوادگی چیست؟

مرحله اول : برقراری ارتباط

برقراری ارتباط، اولین و مهم ترین مرحله برای مشاور و زوجین است. در اولین جلسه از مشاوره خانواده مشاور باید با تکنیکی جلو رود که افراد برای صحبت کردن با او راحت باشند و به آسانی مشکلات خود را مطرح کنند. زوجین باید ضمن بیان نیاز خود، انتظارشان از مشاور را مطرح نمایند. افراد باید وجود مشکل را بپذیرند و قبول کنند که حل آن خارج از ظرفیت و توانایی خودشان است. متقابلاً مشاور هم باید تشخیص دهد که مسأله طرح شده در حوزۀ صلاحیت او قرار دارد.

مرحله دوم : جمع آوری سوابق و اطلاعات

در این مرحله که ممکن است تا جلسات سوم و چهارم و یا حتی بیشتر به درازا بکشد، مشاور خانواده اطلاعات را جمع آوری و با آنالیز پاسخ های زوجین، علت اصلی اختلاف را ریشه یابی می کند. این مرحله هم از اهمیت زیادی برخوردار است؛ چراکه در این مرحله است که مشاور تصمیم می گیرد که برای حل مشکلات، چه راهکاری را ارائه کند.

مرحله سوم : جمع بندی اطلاعات

در مرحله سوم، مشاور با درنظر گرفتن نوع مشکل و میزان اهمیت آن، بهترین راه حل ممکن را به زوج ها ارائه می دهد. البته این مسائل در مشاوره قبل از ازدواج هم مطرح می شود. تصور کنید که زوجی بر سر مسأله ای، دچار بحث و اختلاف شده اند؛ به گونه ای که این اختلاف ممکن است به طلاق عاطفی یا طلاق رسمی منجر شود. در این صورت، مشاور چندین راهکار را طراحی می کند که هر کدام می تواند بازخورد متفاوتی را موجب شود. مشاور با تحلیل جمیع شرایط، از میان این راهکارها بهترین را انتخاب و به زوجین ارائه می کند تا براساس آن پیش روند و با علم و آگاهی به حل مشکل خود بپردازند. در این مرحله، مهمترین وظایف مشاور خانواده عبارت است از :

• هدف گزینی و طرح ریزی درمانی
• ایجاد تعهد در زوجین نسبت به اجرای طرح درمانی
• تشویق و انگیزش
• شکستن بردن مقاومت

مرحله چهارم : مرحله نهایی

این مرحله به مرحله ای اطلاق می شود که زوجین سازوکار حل مشکل را فراگرفته اند و اختلاف خود را حل کرده اند که در این صورت دیگر نیازی به مراجعه به مشاور خانواده نیست و افراد می توانند درصورت لزوم، دورادور با او در تماس باشند. لازم به ذکر است که جلسات زمانی پایان می پذیرد که یکی از این شرایط حاصل شود: تحقق اهداف درمانی مشخص شده، اتمام جلساتِ توافق شده یا عدم اثربخشی مشاوره.

چالش های پیش روی مشاوره خانودگی

چالش های مشاوره خانوادگی همانند سایر مشاوره ها، بر روی کیفیت کار مشاور اثرگذار است. قطعاً در نبود این مشکلات، هم کار مشاور راحت تر است و هم زوجین زودتر به هدف خود می رسند. خجالت و مقاومت مطلق، از جمله مواردی هستند که می توانند روند مشاوره خانواده را با مشکل مواجه سازند و آن را کند یا غیرممکن کنند.

خجالت

بعضی از زوج هایی که به مشاور مراجعه می کنند، خجالتی هستند و این مسأله، کار مشاور را بسیار سخت می کند. برای مثال برخی از افراد فکر می کنند گفتگو در زمینه مسائل جنسی، باعث خجالت است یا دوست ندارند مشکلشان فاش شود.

مقاومت مطلق

فکر کردن به اینکه باید از مشاور خانواده کمک گرفت برای بعضی ها که خود را رهبر می دانند و برای همه نسخه می پیچند، سخت است. این افراد، مراجعه به مشاور را نشانه ضعف می دانند. این افراد نمی خواهند بپذیرند که عقل کل نیستند و در برخی موارد، نیاز به راهنمایی دارند. برخی هم در نظر خود بی گناهند و در قبول اینکه مشکل از سمت خودشان است مقاومت می کنند. این یک مشکل بزرگ در سر راه مشاور است و اگر اوضاع به همین منوال پیش رود، ارائه راه حل از سمت مشاور دشوار خواهد بود.

اهداف مشاوره خانواده

• تغییر اصول غیرانطباقی مسلط بر خانواده
• ارتقاء آگاهی و درک زوجین در زمینه اتخاذ راه حل مشکلات
• حفظ تعادل بین فردیت و پیوستگی
• افزایش ارتباط چهره به چهره
• کاهش سرزنش و قضاوت
• کاهش از معارضه و اضطراب در رابطه زناشویی
• تقویت الزام به برآورده سازی نیازها در زوجین
• تقویت ظرفیت زوج ها برای مواجهه با نیروهای مخرب درون و بیرون زندگی مشترک
• بازنگری در ارزش ها و افکار طرفین، به نحوی که زوجین به سمت رشد و تعالی میل کنند

دلایل مراجعه به مشاور خانواده

بیشترین دلیل مراجعه به مشاور خانواده شامل موارد زیر است :

• ناسازگاری و اختلافات زوجین
• مشاوره زناشویی
• مشاوره قبل از ازدواج
• مشکلات رفتاری کودک و نوجوان
• تربیت صحیح فرزند
• طلاق عاطفی
• غم فقدان عزیزان
• خشونت خانگی
• اعتیاد همسر
• تصمیم به طلاق
• ناسازگاری با طلاق
• خیانت زن یا شوهر
• مشکلات با خانوده همسر
• مشکلات در دوران بارداری

اگر شما هم دچار اختلافات خانوادگی هستید، تا آنجایی که تحمل این مشکلات از توانتان خارج شده و بر کیفیت رابطه زناشویی شما تأثیر منفی غیرقابل انکاری گذاشته است، حتماً مشاوره خانواده گروه مشاوران خانواده و ازدواج نیک همراه را امتحان کنید. شاید رفع مسأله شما و همسرتان آسان تر از آنی باشد که فکر می کنید.